វាល ថ្មរំផ្លង់ ជារមណីយដ្ឋានអេកូទេសចរណ៍គួរឱ្យទាក់ទាញមួយ ជាដែនដីប្រពៃណីនៃសហគមន៍កុលសម្ព័ន្ធភ្នំរស់នៅទីនោះ។ នៅលើវាលនោះមានស្មៅ និងមានរុក្ខជាតិព្រៃដែលមានផ្ការីកស្គុសស្គាយនារដូវវស្សា ចាប់ពីខែឧសភា ដល់ខែមករា ។ នៅក្បែរនោះមានអូរតូចមួយមានទឹកថ្លាឈ្វេងជានិច្ច និងជួនកាលហូរផង ហើយបានជាដាក់ឈ្មោះថា «វាលថ្មរំផ្លង់» ដោយយកតាមឈ្មោះកូនមេកន្ទ្រាញកុលសម្ព័ន្ធភ្នំ ដែលរស់នៅជុំវិញតំបន់នោះ។ យោងទៅតាមរឿងព្រេង គឺជាយូរលង់មកហើយ វាលថ្មរំផ្លង់ជាវាលថ្មដាធម្មជាតិ ដែលពួកកុមារជនជាតិដើមភាគតិចនិយមទៅលេងរួមទាំងកូនមេកុលស ម្ព័ន្ធក្នុងតំបន់ និងនិយមទៅបង្ហោះខ្លែងលេងផងដែរ ។
ថ្ងៃ មួយកុមារឈ្មោះ «រំផ្លង់» ដែលជាកូនប្រធានកុលសម្ព័ន្ធភ្នំនៅមូលដ្ឋាននោះក៏មកលេងបង្ហោះ ខ្លែងតាមធម្មតា នៅពេលនោះ ស្រាប់តែមានខ្យល់បក់បោកយ៉ាងខ្លាំង ហើយធ្វើឱ្យដាច់ខ្សែខ្លែងរបស់កុមាររំផ្លង់នោះ រសាត់ទៅធ្លាក់ទើរលើចុងស្រឡៅដ៏ធំសែនខ្ពស់ ។ កុមាររំផ្លង់មិនសប្បាយចិត្តចំពោះវាសនានៃខ្លែងដ៏ស្រស់ស្អាត របស់ខ្លួនឡើយ បន្ទាប់វាបានសំរេចចិត្តឡើងដើមស្រឡៅនោះ ដើម្បីទៅយកខ្លែងរបស់ខ្លួនត្រឡប់មកវិញ តែជាអកុសលនៅពេលរំផ្លង់កំពុងសួរសំដៅទៅចុងមែកស្រឡៅ ជាទីដែលខ្លែងទាក់ជាប់នៅទីនោះ ស្រាប់តែមែកនោះបាក់ ហើយរំផ្លង់ក៏ធ្លាក់មកក្រោមស្លាប់មួយរំពេច ។
សាកសពកុមារ រំផ្លង់ត្រូវគេបញ្ចុះនៅទីនោះក្នុងផ្នូរតូចមួយ រីឯខ្លែងរបស់រំផ្លង់ ក៏ត្រូវបានគេដាក់តាំងនៅក្បែរផ្នូរនោះដែរ លុះចំណេរចីរកាលក្រោយមក ខ្លែងដ៏វែងស្រស់ស្អាតរបស់រំផ្លង់ក៏បានក្លាយទៅជាអូរដែលមាន រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះឯង ។
ទីកន្លែង និងកាលបរិច្ឆេទនៃមរណភាពរបស់រំផ្លង់ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើង ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយកុលសម្ព័ន្ធភ្នំទាំងឡាយនៅជំនាន់ក្រោយៗមកទៀត ។ ពួកកុលសម្ព័ន្ធភ្នំនៃតំបន់នោះតែងមកពីទីជុំវិញជិតឆ្ងាយទាំង អស់ ដើម្បីមកប្រារព្ធបូជាដល់ដួងព្រលឹងរបស់រំផ្លង់ ។ ពួកគេគ្រប់ៗគ្នាតែងតែនាំមកជាមួយនូវម្ហូបអាហារ ផ្លែឈើគ្រប់មុខ និងជាពិសេស គឺស្រាពាងមកកាន់កម្មវិធីនេះរាល់ៗឆ្នាំ ។ ចំណែកអង្កាមដែលជាវត្ថុធាតុដើមមួយប្រភេទសំរាប់យកមកធ្វើស្រា ពាងតាមបែបប្រពៃណីជនជាតិដើមកុលសម្ព័ន្ធភ្នំ ក៏ត្រូវបានគេបាចសាចចោលនៅបរិវេណប្រារព្ធពិធីនោះ ដែលនៅក្បែរផ្នូររបស់រំផ្លង់ ។ លុះចំណេរចីរកាលក្រោយមកជាច្រើនឆ្នាំ គំនរអង្កាមក៏កាន់តែរីកធំឡើងៗរហូតក្លាយជាកូនភ្នំតូចមួយនៅទី នោះដែលបច្ចុប្បន្នប្រសិនបើយើងដើរឡើងទន្ទ្រាំលើកូនភ្នំនោះ វានឹងឮសូរសំលេងខ្ទ័រ ។
ដោយការគោរពប្រតិបត្តិយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវ ប្រពៃណីរបស់ខ្លួន ប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធភ្នំទាំងឡាយបានដឹងនិងស្គាល់ទាំងអស់អំពី ពិធីបុណ្យរំផ្លង់ ហើយនិងទីកន្លែងរៀបចំពិធី ។ មូលហេតុនោះហើយដែលប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធភ្នំមូលដ្ឋាន និងប្រជាជនខ្មែរនៅទីនោះហៅថា វាលរំផ្លង់រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន និងជាទីកំសាន្តទេសចរណ៍នារដូវបុណ្យទានទាំងភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ ។
